Vrijwel direct na de Mars op Rome in 1922 vertrekt Federico ‘Fred’ Antonio Carasso (1899-1969) definitief uit Italië. Samen met vele anderen gaat hij op zoek naar een betere toekomst – wie weet als kunstenaar. Zijn artistieke ambities waren eerder bijna in de kiem gesmoord, toen hij als arbeider in de FIAT-fabriek in Turijn moest werken. Maar toch lukte het Carasso om te blijven tekenen, bijvoorbeeld voor de communistische krant L’Ordine Nuovo. De opkomst van het fascisme maakte echter ook daar een einde aan. Carasso belandt in Parijs, werkt als ambachtsman, maar werd vanwege zijn linkse idealen een paar jaar later het land uitgezet. Vervolgens komt hij aan in Brussel, hoewel ook daar zijn overtuigingen ertoe zouden leiden dat hij gedwongen werd om weg te gaan.
Na omzwervingen wordt Carasso verhoord op het bureau van de Vreemdelingenpolitie in Amsterdam. Uit het verslag van 8 januari 1934 blijkt dat hij voorlopig in de hoofdstad mocht verblijven, op voorwaarde dat hij zich niet meer met politiek zou inlaten. Carasso belooft plechtig zich tot beeldhouwen te beperken. Echter, in deze lezing wordt een ander licht geworpen op die verklaring van deze weinig bestudeerde, maar zeer actieve kunstenaar.
Carasso’s omvangrijke archief en oeuvre worden vanwege zijn aankomst in Amsterdam grotendeels in Nederland bewaard. In de lezing wordt zijn identiteit als een Italiaanse beeldhouwer in een breder perspectief geplaatst, om vanuit verschillende invalshoeken te kijken naar zijn soms beperkte mogelijkheden tot emancipatie. Wat zegt dat over het werk, de strategieën en de bewegingsruimte van migrerende kunstenaars?
Matisse Huiskens is kunsthistoricus, kunstcriticus en docent moderne en hedendaagse kunst aan de Universiteit Utrecht. In 2023 promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam en van Salerno op een proefschrift over Fred Carasso in België en Nederland in de jaren ’20 tot en met de jaren ‘50. Daarnaast was hij de afgelopen jaren als onderzoeker en docent verbonden aan het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome en het Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut in Florence.